zkEVM là gì? Đánh giá tiềm năng của dự án zkEVM token

zkEVM là một công nghệ được hình thành chủ yếu từ Zero-Knowledge Proof (ZKP). Mặc dù zkEVM mang lại nhiều lợi ích cho các nhà phát triển và hệ sinh thái zk, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần phải khắc phục.

Trong bài viết này, hãy cùng Kênh Bitcoin tìm hiểu zkEVM là gì cũng như tiềm năng của dự án zkEVM token có như mong đợi hay không nhé!

ZkEVM là gì?

ZkEVM, tên gọi đầy đủ là “Zero-Knowledge Ethereum Virtual Machine”, là một giải pháp mở rộng quy mô Layer 2 cho phép các lập trình viên triển khai dễ dàng bất kỳ hợp đồng thông minh nào của Ethereum lên Layer 2 với khả năng mở rộng không giới hạn thông qua việc sử dụng ZK Proofs.

zkEVM sẽ hoàn toàn tương thích với Máy ảo Ethereum (Ethereum Virtual Machine), có nghĩa là tất cả các công cụ hoặc dApp trên Ethereum có thể được sử dụng một cách tương tự trên zkEVM. Người dùng và các lập trình viên sẽ được tận hưởng những lợi ích từ ZK Proofs, cùng với sự phân quyền và độ bảo mật mà Ethereum mang lại.

ZkEVM hoạt động ra sao?

ZkEVM hoạt động theo phương thức tương đương với Zk Rollup. Zk Rollup sẽ thu thập các giao dịch diễn ra ngoài chuỗi theo từng nhóm và chuyển chúng đến Ethereum để xác thực.

Nhờ vào cơ chế này, các yếu tố khác nhau liên quan đến quá trình tính toán đều được kiểm chứng trong khi vẫn đảm bảo tính bảo mật và quyền riêng tư.

Lợi thế của zkEVM

Khả năng mở rộng

zkEVM có khả năng cải thiện khả năng mở rộng cho các blockchain công khai như Ethereum bằng cách giảm thiểu lượng tài nguyên tính toán cần thiết để thực hiện các hợp đồng thông minh. Việc này diễn ra nhờ vào việc cho phép xử lý tính toán được chuyển giao sang các mạng riêng, làm giảm tải cho blockchain công khai.

Đa dạng

zkEVM có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, nơi mà việc thực hiện các hợp đồng thông minh một cách riêng tư là điều cần thiết.

Chẳng hạn, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có khả năng sử dụng zkEVM để bảo đảm rằng dữ liệu bệnh nhân vẫn được giữ kín trong khi vẫn cho phép các nhà nghiên cứu tiếp cận và phân tích thông tin đó.

Khả năng tương thích EVM

Một trong những lợi thế lớn nhất của zkEVM chính là khả năng tương thích với EVM, giúp cho các lập trình viên phát triển trên các blockchain EVM có thể dễ dàng triển khai các giao thức DeFi của họ trên nền tảng zk.

Điều này cũng tạo cơ hội cho các nền tảng zk thu hút thêm nhiều lập trình viên, từ đó hình thành một hệ sinh thái phong phú hơn.

Những hạn chế của zkEVM

Độ phức tạp

Triển khai zkEVM có thể là một quá trình khó khăn, yêu cầu kiến thức chuyên sâu và nguồn lực đáng kể. Điều này xuất phát từ việc zkEVM tích hợp nhiều công nghệ khác nhau.

Giới hạn chức năng

Do zkEVM chủ yếu chú trọng vào quyền riêng tư, nó có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện các chức năng phức tạp của hợp đồng thông minh.

Chẳng hạn, zkEVM có thể không hỗ trợ các tính năng liên quan đến tài khoản thông thường như bỏ phiếu hoặc chuyển tiền, mà chỉ tập trung vào việc xác thực tính hợp lệ của một phép toán riêng tư.

Hiệu suất

Việc áp dụng zkEVM có thể ảnh hưởng đến hiệu suất tổng thể của mạng. Quá trình tính toán chứng minh không chứng tỏ có thể cần rất nhiều tài nguyên tính toán và băng thông, dẫn đến sự chậm trễ trong việc xử lý giao dịch.

Mặc dù có thể cải thiện tình hình bằng cách áp dụng các kỹ thuật tối ưu hóa và phát triển phần mềm hiệu quả hơn, vấn đề này vẫn có thể trở thành mối quan tâm lớn.

Tiêu tốn năng lượng

Tương tự như vấn đề hiệu suất, việc sử dụng zkEVM cũng có thể gây ra tiêu tốn năng lượng cùng với các chi phí liên quan khi thực hiện tính toán. Đây có thể là một vấn đề nghiêm trọng đối với những blockchain công khai, nơi mà các hoạt động tính toán phải được thanh toán bằng cryptocurrency.

Các dự án tiêu biểu áp dụng công nghệ zkEVM

Polygon zkEVM

Polygon, một giải pháp mở rộng cho Ethereum, đã chính thức ra mắt mạng chính Polygon zkEVM vào ngày 27 tháng 3 năm 2023.

Được Vitalik Buterin khen ngợi là tương lai của việc mở rộng quy mô Ethereum, Polygon lần đầu tiên giới thiệu Polygon zkEVM vào tháng 7 năm 2022, hứa hẹn mang đến tốc độ giao dịch nhanh hơn so với các bản Optimistic rollups.

Trong giai đoạn thử nghiệm, Polygon zkEVM đã đạt được nhiều thành tích quan trọng với hơn 84.000 địa chỉ ví tham gia, 75.000 chứng minh ZK được tạo ra và hơn 5.000 hợp đồng thông minh được triển khai.

Tính đến thời điểm hiện tại, zkEVM của Polygon đã thu hút trên 50 dự án xây dựng, bao gồm các dApp như Aavegotchi và Lens Protocol, các dự án DeFi như 0vix và Quickswap, cùng với Etherscan, Midnight Society, Phantom, Luganodes, Celer, Gameswift, Yeeha Games…

Nếu bạn muốn giao dịch các đồng tiền điện tử trong hệ sinh thái zkEVM an toàn, có thể tham khảo danh sách sàn tiền điện tử uy tín mà Kênh Bitcoin giới thiệu: https://kenhbitcoin.net/san-giao-dich-tien-dien-tu-lon-nhat-viet-nam/

zkSync Era

Vào ngày 25 tháng 3 năm 2023, zkSync đã công bố ra mắt zkSync Era, nền tảng zkEVM đầu tiên được triển khai trên mainnet cho người dùng Ethereum.

Cộng đồng đang mong đợi zkEVM của zkSync Era sẽ cải thiện tốc độ giao dịch trên mạng lưới với chi phí thấp hơn nhiều so với việc sử dụng Ethereum.

Một trong những điểm đáng chú ý mà zkEVM của zkSync mang đến cho người dùng là Account Abstraction. Tính năng này sẽ đưa các chức năng của smart contract vào ví cá nhân của người dùng, giúp khôi phục tài khoản nếu họ quên private key, gộp giao dịch và hỗ trợ đa chữ ký,…

Scroll

Scroll là một giải pháp Layer 2 được phát triển dựa trên công nghệ zkEVM Equivalence, một công nghệ ZK-Rollup hoàn toàn tương thích với EVM.

Scroll đã giới thiệu zkEVM trên mạng Goerli testnet vào đầu tháng 3 sau khi hoàn tất giai đoạn thử nghiệm Pre Alpha, và dự kiến sẽ ra mắt mainnet trong khoảng 2 đến 3 tháng tới.

Cho đến nay, Scroll đã huy động thành công 83 triệu USD với mức định giá đạt 1,8 tỷ USD. Một số quỹ đầu tư lớn như Polychain Capital, Sequoia Capital, Bain Capital Crypto và Moore Capital Management đã tham gia vào các vòng gọi vốn của Scroll.

Linea

Linea là một giải pháp mở rộng zkEVM do công ty mẹ của ví Metamask, ConsenSys, phát triển.

Vào ngày 28/3/2023, Linea đã chính thức ra mắt public testnet và hiện vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, tuy nhiên, Linea đã thu hút được sự quan tâm rất lớn từ người dùng.

Đến nay, nhiều dự án nổi bật đã tham gia vào hệ sinh thái của Linea như Hop Protocol, LI.FI, Multichain, Uniswap,…

Với tiềm năng về cơ sở hạ tầng, Consensys hoàn toàn có khả năng tạo ra một hệ sinh thái mạnh mẽ với các thành phần quan trọng trên Linea như DeFi, NFT, Gaming,…

Tạm kết

Mong rằng những thông tin cơ bản về zkEVM cùng với một số dự án trên từ Kênh Bitcoin sẽ mang đến cho anh em cái nhìn sâu sắc hơn về những dự án áp dụng công nghệ này. Xin hãy xem bài viết như một nguồn tham khảo, vì đây không phải là lời khuyên đầu tư.