Thanh khoản tập trung CLMM là gì? Những điều bạn cần biết

Thanh khoản tập trung CLMM là 1 trong những thuật toán tiên tiến trong lĩnh vực DeFi. Nó giúp tối ưu hóa việc cung cấp thanh khoản trên các nền tảng giao dịch phi tập trung (DEX), mang lại nhiều lợi ích so với các mô hình truyền thống. 

Trong bài viết này, hãy cùng Kênh Bitcoin cùng khám phá cơ chế hoạt động, lợi ích, hạn chế, và các dự án nổi bật sử dụng CLMM nhé! 

Thanh khoản tập trung CLMM là gì? 

Thanh khoản tập trung hay Concentrated Liquidity Market Maker (CLMM), là một mô hình thanh khoản tiên tiến được áp dụng trong các nền tảng DEX. Khác với các mô hình Automated Market Maker truyền thống, CLMM cho phép các nhà cung cấp thanh khoản (LP) phân bổ tài sản của họ vào những phạm vi giá cụ thể thay vì phân bố đồng đều trên toàn bộ dải giá.

Trong mô hình CLMM, tài sản chỉ được sử dụng trong phạm vi giá mà LP đã chọn. Điều này giúp tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn, làm tăng tính thanh khoản trong khu vực giá cụ thể và giảm thiểu tình trạng phân tán vốn không cần thiết.

Cơ chế hoạt động của CLMM

Trong mô hình CLMM, các nhà giao dịch chọn một phạm vi giá nhất định để cung cấp thanh khoản và kiếm phí giao dịch tương ứng với tỷ lệ thanh khoản của họ tại mức giá hiện tại. Khi giá nằm trong phạm vi mà LPs đã chọn, họ sẽ nhận được phí giao dịch. Tuy nhiên, nếu giá di chuyển ra ngoài phạm vi này, LPs có thể gặp phải rủi ro mất vốn.

Ví dụ: Nếu phạm vi giá được chọn là từ $50 đến $100, thì token sẽ được cung cấp trong khoảng này cho đến khi bị rút ra. CLMM không phân bổ thanh khoản từ 0 đến vô cực như trong các mô hình AMM truyền thống, mà chỉ trong một phạm vi giá cụ thể. Các phạm vi giá này được chia thành các tick, với mỗi tick đại diện cho một giá trị trong khoảng đó. Điều này tương tự như cách Proof of Authority (PoA) hoạt động trong các mạng blockchain, nơi các tài sản được phân phối và quản lý trong một khuôn khổ nhất định để tối ưu hóa hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.

Điểm mạnh và hạn chế của CLMM

Dưới đây là một số điểm mạnh và hạn chế của CLMM bạn cần biết:

Điểm mạnh

• Tối ưu hóa vốn: CLMM giúp tối ưu hóa vốn đầu tư của LP bằng cách tập trung thanh khoản vào các phạm vi giá cụ thể, làm tăng hiệu quả sử dụng vốn.
• Giảm trượt giá: Nhờ vào việc tập trung thanh khoản, CLMM giảm thiểu trượt giá (slippage) khi thực hiện các giao dịch lớn, giúp giá thị trường ổn định hơn.
• Tăng cường tính thanh khoản: CLMM cung cấp thanh khoản cao hơn xung quanh giá thực tế của cặp token, giúp các nhà giao dịch thực hiện giao dịch lớn mà không làm ảnh hưởng đáng kể đến giá thị trường.
• Phí giao dịch thấp hơn: Do tính hiệu quả cao trong việc sử dụng vốn và giảm trượt giá, CLMM có thể cung cấp phí giao dịch thấp hơn so với các mô hình truyền thống.

Hạn chế

• Phức tạp hơn: CLMM yêu cầu LP phải có kiến thức sâu hơn về thị trường và khả năng dự đoán biến động giá, điều này có thể làm tăng độ phức tạp và rủi ro.
• Không phù hợp với  tất cả token: CLMM có thể không phù hợp với những đồng token có độ biến động giá cao do rủi ro cao khi giá di chuyển ra khỏi phạm vi đã chọn.
• Khả năng mất mát không thường xuyên: LP vẫn phải đối mặt với rủi ro mất mát không thường xuyên nếu giá tài sản biến động mạnh ngoài phạm vi dự đoán.

Top 5 dự án nổi bật sử dụng CLMM

Dưới đây là 5 dự án nổi bật sử dụng CLMM mà bạn không nên bỏ qua.

Uniswap V3

Là một trong những nền tảng giao dịch phi tập trung nổi tiếng nhất và phiên bản Uniswap V3 là bước tiến quan trọng trong việc áp dụng CLMM. Uniswap V3 cho phép LPs tập trung thanh khoản vào các mức giá cụ thể, tạo ra nhiều hạng mức phí khác nhau và sử dụng giải pháp mở rộng quy mô lớp 2 (Optimism) để giảm phí giao dịch trên Ethereum.

Phiên bản mới này còn cho phép LPs biến các vị thế thanh khoản của họ thành NFT, giúp tăng cường khả năng tùy chỉnh và tối ưu hóa lợi nhuận. Uniswap V3 hứa hẹn mang lại nhiều lợi thế cạnh tranh và giúp các nhà cung cấp thanh khoản tối đa hóa lợi nhuận.

Cetus Protocol

Đây là một nền tảng giao dịch AMM-DEX sử dụng cơ chế CLMM, được xây dựng trên hệ sinh thái Sui và Aptos. Cetus Protocol tập trung vào việc xây dựng một mạng lưới thanh khoản mạnh mẽ và linh hoạt để cung cấp trải nghiệm giao dịch tốt nhất cho người dùng DeFi. 

Nền tảng này mang lại các tính năng độc đáo giúp tối ưu hóa thanh khoản và cải thiện hiệu quả giao dịch trên các thị trường DeFi, đồng thời áp dụng các nguyên tắc của DePIN để nâng cao tính bảo mật và hiệu quả.

Orca

Orca là một sàn giao dịch phi tập trung chạy trên blockchain Solana, nổi bật với cơ chế thanh khoản tập trung gọi là Whirlpools. Thay vì sử dụng mô hình Liquidity Pool truyền thống, Orca cho phép các nhà cung cấp thanh khoản tham gia vào Whirlpools để kiếm phí giao dịch và token emission. 

Sàn này hỗ trợ nhiều loại token native và stablecoin trên hệ sinh thái Solana, mang đến trải nghiệm giao dịch nhanh chóng và tiết kiệm chi phí hơn.

KyberSwap

KyberSwap, ra mắt vào năm 2018, đã áp dụng mô hình CLMM để cải thiện hiệu quả thanh khoản. Với TVL hơn 100 triệu USD, KyberSwap đã xây dựng được một cộng đồng đông đảo. Tuy nhiên, dự án này đã gặp phải một số vấn đề bảo mật vào tháng 4/2023, yêu cầu người dùng ngừng cung cấp thanh khoản cho đến khi lỗi được khắc phục

Balancer V2

Balancer V2 là phiên bản mới của nền tảng Balancer, một trong những sàn DEX hàng đầu trong hệ sinh thái Ethereum. Balancer V2 mang đến nhiều cải tiến, bao gồm việc áp dụng mô hình CLMM để tối ưu hóa thanh khoản và giảm phí giao dịch. Dự án này cho phép các nhà cung cấp thanh khoản đặt vốn vào các phạm vi giá cụ thể, giúp cải thiện hiệu quả giao dịch và tăng cường tính thanh khoản cho các cặp token.

Tổng kết

Mong rằng với thông tin trên đây, bạn đã có cái nhìn rõ hơn về mô hình thanh khoản tập trung CLMM và cách nó hoạt động trong thị trường DeFi. CLMM không chỉ giúp tối ưu hóa việc sử dụng vốn mà còn tăng cường lợi nhuận cho các nhà cung cấp thanh khoản. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý các rủi ro và yêu cầu theo dõi thường xuyên để tận dụng tối đa các lợi ích mà mô hình này mang lại.